CÂY THỐT NỐT

Nếu như ở miền Bắc, người ta giải khát bằng những món như nước dừa, miền Nam với ly nước mía to bự, thì tới miền Tây, dọc khắp các con đường là những quán hàng thốt nốt đá lạnh.

Cây thốt nốt thuộc loại họ cau, sống rất nhiều tại các nước vùng Nam Á và Đông Nam Á như Ấn Độ, Sri Lanka, Thái Lan, Campuchia, Việt Nam, Malaysia, New Guinea... Cây thốt nốt có thân to thẳng đứng, bẹ có gai ngắn hai bên, mọc ra từ thân, lá xòe tròn như lá cọ. Thốt nốt cho những chùm quả lớn hình hơi tròn màu nâu hoặc màu hạt dẻ. Quả thốt nốt khi bổ ra là những múi nhỏ, trắng phau, nhiều nhựa, có mùi thơm rất lạ và cũng là một món ăn chơi, giải khát rất bổ được nhiều người ưa thích.

Tên gọi “thốt nốt” có nguồn gốc từ tiếng Khmer là “th’not”. Dân địa phương đôi khi đọc trại ra thành thốt lốt riết thành quen. Cây thốt nốt gắn chặt với đời sống người Khmer như cây dừa với người Kinh vậy.. Tất cả những bộ phận của cây thốt nốt đều được bà con tận dụng, từ thân tới lá, quả.

Lá thốt nốt được dùng để lợp nhà, làm chất đốt, cây già làm cột nhà, làm bàn ghế… Riêng trái thốt nốt để lại dư vị khó quên trong lòng du khách với những món ăn dân dã như: cơm (cùi) thốt nốt, nước thốt nốt tươi (hoặc lên men), đường tán, chè thốt nốt, bánh gói thốt nốt, bánh bò thốt nốt…

Mỗi thức quà được làm từ thốt nốt lại cho người ta cảm giác thơm ngon lạ thường. Ly nước thốt nốt mà người dân phải cất công đặt những ống nứa từ đêm tới sáng mai mới cho ra được thứ dịch thơm nồng, dùng chung với cơm trái thốt nốt và đá lạnh sẽ cho ra 1 hương vị thơm ngon lạ lùng rất riêng. Thiếu thứ nước ấy, cơm thốt nốt sẽ chẳng có mùi vị gì nữa bởi nó nhạt vô cùng. Nước thốt nốt đã hòa nhập vào cơm thốt nốt biến nó thành 1 thứ mềm dai và ngọt không thể tả. Nước thơm một hương vị rất riêng, mát lạnh và tinh khiết, vị ngọt thanh hơn nước dừa lửa, thơm như mùi hoa rừng dại, cơm giòn mềm dai như cơm dừa nước lại ngon hơn cả thạch.

Khách đi du lịch miền Tây sẽ dễ dàng bắt gặp những chỗ mà rặng thốt nốt nối nhau, có chỗ chỉ dăm ba cây điểm xuyết, xa xa là những thửa ruộng cò bay thẳng cánh, những mái nhà đơn sơ nhấp nhô và kênh rạch uốn lượn. Chiều tà, khi những cánh chim trời bây về nơi trú ngụ, bóng nắng xa dần và mặt trời từ từ khuất sau dãy núi, khung cảnh làng quê nhuốm một màu ửng đỏ, rặng thốt nốt khi ấy như ngang tầm với mặt trời, bóng dáng thân thuộc ẩn hiện trong bức tranh yên bình của làng quê Việt Nam.