CÂY ĐẠI

Là một trong những cây cảnh công trình với nhiều loại nhất và có tác dụng trang trí và làm đẹp tại các không gian sang trọng và tâm linh. Cây Đại có gồm các loại cây đại hoa đỏ, và cây đại hoa trắng... với những nét đẹp riêng nhưng đều mang đến công dụng cao cho con người.

Riêng cây đại được chia làm 3 loại khác nhau theo đặc điểm nhận biết là màu sắc của hoa, gồm: cây đại hoa đỏ, cây hoa đại hoa trắng và cây hoa đại hoa màu hồng. Tuy nhiên phổ biến ớ phía bắc là cây đại hoa trắng và cây đại hoa đỏ.

Tên thường gọi: Cây đại, Sứ Đại, Sứ Ấn Độ, Sứ Cùi, Đại Lá Tù.

Tên khoa học: Plumeria spp

Họ thực vật: Apocynaceae (họ Trúc Đào).

Cây Đại có nguồn gốc ở Châu Mỹ. Du nhập và phân bố rộng khắp các vùng miền Việt Nam. Cây Đại có nhiều dạng với mùa hoa khác nhau:

Hoa màu hồng, gốc họng vàng: Plumeria rubra f. rubra

Hoa màu vàng đôi khi lẫn với màu hồng: Plumeria rubra f. lutea (R. et.P) Woods.

Hoa màu trắng, gốc họng màu vàng, có đôi khi lẫn với màu hồng: Plumeria rubra f.acutifolia (Ait.) Woods.

Hoa màu trắng, viền mép cánh màu hồng, gốc họng màu vàng: Plumeria rubra f. tricolor (R. et P.) Woods.

Đặc điểm hình thái chung của cây Đại:

Là cây gỗ trung bình cao từ 3-10m, thân tròn mập, phân cành nhánh nhiều, dài, khẳng khiu cong queo, xù xì. Vỏ cây có màu trắng xám với những sẹo lá để lại, cây có nhụa mủ.

Lá cây Đại thuôn dài có hình bầu dục, rộng ở giữa và hẹp lại ở cả 2 đầu. Lá có màu xanh bóng, nhẵn ở mặt trên, lớp lông mịn cùng với gân chính màu trắng và các gân viền ở mép nổi rõ ở mặt dưới lá. Lá xếp sát nhau thành vòng ở ngọn cành, khi rụng để lại sẹo lớn ở cành.

Cây Đại ra những cụm hoa trên một cuống chung dài khoảng 30-50cm, phân nhánh vòng ở đỉnh, có nhiều sẹo do hoa rụng. Các bông hoa có cánh dày, mập, khi còn nụ thì xếp vặn, nở bung thì khoe sắc trắng, hồng, vàng của cánh hoa và tâm màu vàng cùng nhị dính trên ống tràng.

Hoa nở quanh năm và mang mùi thơm thoang thoảng. Cây Đại có quả mọc choãi thẳng hàng, dài từ 10-15cm. Quả Đại chứa các hạt có cánh nhưng ít gặp vì cây Đại khó đậu trái.

Cây  Đại có tộc độ sinh trưởng nhanh. Đây là cây ưa sáng, phát triển tốt trên đất giàu dinh dưỡng, thoát nước tốt.

Cây Đại còn có thể trồng trên đất cát, đất sỏi vì Đại có khả năng chịu hạn cao. Cây Đại được nhân giống từ giâm cành là chính. Vào mùa mưa, những cành Đại giâm rất nhanh ra rễ và mọc khỏe.

Công dụng cây đại:

Cây Đại là cây dễ trồng, phát triển nhanh, dễ chăm sóc, tán lá tốt. Cây đại cho hoa đẹp, thơm nên được trồng rất nhiều làm cây cảnh quan, cây bóng mát trong nhiều công trình công cộng như công viên, dọc đường phố, khu đô thị, khu công nghiệp, trồng dọc lối đi, dải phân cách, cảnh quan nhà máy, bệnh viện hay trồng sân vườn biệt thự… Những đình, chùa, lăng miếu hay nghĩa trang cũng sử dụng loại cây này rất nhiều.

Cây đại còn là một bài thuốc được dân gian sử dụng rất nhiều. Các bộ phận của cây được sử dụng để trị sốt, chữa ho, tiêu đờm, trị viêm loét, ghẻ lở…

Người ta thu hái hoa khi mới nở, dùng tươi hay phơi hoặc sấy nhẹ đến khô. Dùng khô tốt hơn dùng tươi.

Hoa có vị ngọt, mùi thơm nhẹ, tính bình, có tác dụng tiêu đờm, trừ ho, thanh nhiệt, trừ thấp, lương huyết. Nhựa mủ có tác dụng tiêu viêm, sát trùng.

Cây Đại sở hữu nhiều loại hoa với các màu sắc khác nhau, chiều cao của cây vừa phải để trồng làm cây cảnh công trình, đô thị. Tuy nhiên, cây cũng mang ý nghĩa về mặt phong thủy nên khi trồng cây cần lưu ý để trồng sao cho phù hợp. Mặc dù vậy, cây Đại đã, đang và không ngừng được sự lựa chọn không chỉ của các tập thể mà còn của những gia đình có nhu cầu